Tháp Po Klong Garai là một địa điểm du lịch Ninh Thuận nổi tiếng thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan. Đây là một công trình kiến trúc nghệ thuật tháp đặc biệt được người Chăm xưa xây dựng cách đây 800 năm với những bí ẩn mà đến nay vẫn chưa có lời giải đáp. Chuyến đi sắp tới, nếu bạn muốn tham khảo thêm những thông tin về điểm đến này thì đừng bỏ qua bài chia sẻ dưới đây nhé.
- Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Ninh Thuận 1 ngày vui chơi từ a-z
- Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Ninh Thuận 2 ngày 1 đêm không phải ai cũng biết
- Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Ninh Thuận 3 ngày 2 đêm chi tiết nhất
Địa chỉ tháp Po Klong Garai ở đâu trên bản đồ du lịch Ninh Thuận?
Tháp Po Klong Garai hay còn gọi là tháp Bửu Sơn. Đây là một quần thể kiến trúc gồm nhiều công trình lớn nhỏ được người Chăm xưa xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ 13 đầu thế kỷ 14 trên đỉnh đồi Trầu thuộc khu phố 8, phường Đô Vinh, TP. Phan Rang – Tháp Chàm. Trên bản đồ du lịch Ninh Thuận, tháp Po Klong Garai không những là một điểm đến tham quan nổi tiếng mà còn là nơi diễn ra các nghi lễ quan trọng của đồng bào Chăm Bàlamôn như lễ Mở cửa đền tháp (Pơ băng yang), lễ Chabun, lễ Cầu (Yuôr Yang) và đặc biệt là lễ Kate.
Ai là người cho xây dựng tháp Po klong Garai Ninh Thuận?
Theo truyền thuyết, đền tháp Po Klong Garai được vua Jaya Shihavaman III (sử Việt gọi là Chế Mân, người trị vị Chiêm Thành từ năm 1288 – 1307, có nhiều công lao trong công cuộc cùng Đại Việt chống quân Mông – Nguyên xâm lược, đồng thời chính là phò mã của Huyền Trân công chúa – Ái nữ của vua Trần Nhân Tông) xây dựng để thờ vua Po Klong Garai (vua Rồng) – người có nhiều công trạng đối với dân tộc Chăm trong việc đánh đuổi ngoại xâm, tổ chức người dân khai mương, đắp đập làm cho ruộng đồng trù phú và tươi tốt.
Kiến trúc tháp Po Klong Garai có gì đặc biệt?
Là công trình được xây dựng trong thời kỳ không chịu ảnh hưởng của chiến tranh nên tổng thể cụm đền tháp Po Klong Garai Ninh Thuận được tô điểm những gì đẹp nhất của phong cách hậu Bình Định thời kỳ Muộn (hay còn gọi là phong cách Muộn).
Theo các nhà nghiên cứu thì tháp Po Klong Garai là một quần thể kiến trúc gồm nhiều công trình lớn nhỏ khác nhau. Tuy nhiên, hiện nay chỉ còn lại ba công trình kiến trúc bằng gạch tháp Chính cao 20,5m – nơi thờ tượng bán thân vua Po Klong Garai; tháp cổng cao khoảng 8,56m và tháp Lửa cao 9,31m. Phía sau tháp Chính là một miếu thờ nhỏ được người Chăm xây dựng trước năm 1975 để thờ hoàng hậu Bia Kol.
Nằm giữa không gian tháp Chính và tháp Cổng là vết tích của một nền gạch hình chữ Nhật. Theo nhận định của các nhà nghiên cứu thì đây chính là nhà để đồ (dạng tháp Dài hoặc nhà Dài) được xây theo kiểu nhà Dài ở Mỹ Sơn với mục đích để cho các vị chức sắc thành tẩy trước khi thực hiện các nghi thức, nghi lễ quan trọng.
Ngoài ba tháp còn tồn tại thì còn một tháp Canh ở hướng Đông Nam, dấu tích đế tháp ở hướng Bắc và hướng Tây Nam. Có thể thấy, những vết tích về các nền móng cũ có thể từng là những hạng mục được xây dựng trọn vẹn như tháp chính, tháp lửa, tháp cổng, nhưng theo thời gian, vì tác động gì đó đã bị đổ vỡ.
Điều này cũng tương tự như bao đền tháp khác, tiêu biểu như đền tháp Dương Long, đền tháp Hưng Thạnh (tháp Đôi) ở Bình Định, hay tháp Hòa Lai ở Ninh Thuận và tháp Po Sah Inư ở Bình Thuận Cũng cần nói thêm, trong một công trình đền tháp của người Chăm khi xây dựng, thông thường sẽ có một đền tháp chính đóng vai trò chủ đạo và xung quanh là nhiều hạng mục khác. Và tất nhiên, khu đền tháp Po Klong Garai cũng không ngoại lệ, đặc biệt là xây theo phong cách hậu Bình Định (Phong cách Muộn) – lối phong cách điển hình của Champa từ sau thế kỷ XIII.
Trải qua bao thăng trầm, ngày nay cụm tháp đa phần vẫn còn nguyên vẹn với bao nét độc đáo, huyền bí chưa lời giải thể hiện nét tài ba trong công cuộc xây dựng đền tháp của người Chăm xưa. Đặc biệt, cụm tháp Po Klong Garai là công trình nằm trong số ít được các nhà nghiên cứu bình phẩm là công trình hoàn mỹ trong phong cách Muộn và đã đạt đến đỉnh cao trong nền nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc Champa một thời vàng son ở Đông Nam Á.
Năm 1979, tháp Po Klong Garai Ninh Thuận được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch) xếp hạng là Di tích Lịch sử – Văn hóa Quốc gia. Đến năm, 2006 thì chính thức trở thành Di tích Quốc gia đặc biệt cần phải bảo vệ khẩn cấp.
Những khác biệt trong kiểu cách xây dựng của đền tháp Po Klong Garai Ninh Thuận
Là công trình được xây dựng trong thời kỳ không chịu ảnh hưởng của chiến tranh nên tổng thể cụm đền tháp Po Klong Garai Ninh Thuận được tô điểm những gì đẹp nhất của phong cách hậu Bình Định thời kỳ Muộn (hay còn gọi là phong cách Muộn).
Ngôi tháp Chính cao 20.5m là hạng mục được xây dựng với nhiều tầng, mô phỏng theo ngọn núi Peru – một ngọn núi thiêng của Ấn giáo bên Ấn Độ. Tầng trên là sự lập lại tầng dưới thu nhỏ, cho đến đỉnh là một trụ đá nhọn, biểu tượng là một Linga. Điểm nhấn của ngôi tháp “Chính” là các góc tháp lên dần đều là các ụ vuông nhỏ, gắn tượng thú bằng đá như tượng thần Siva, các vị hộ pháp, muông thú và các hình ngọn lửa bằng gạch nung.
Cửa chính ra vào quay về hướng Đông, hướng theo quan niệm của người Chăm là hướng sống, sinh tồn. Hai bên cửa là 2 trụ đá lớn khắc chữ Chăm cổ. Bên trên cửa có phù điêu thần Siva có 6 tay đang uyển chuyển với những điệu múa thần bí. Ba cửa còn lại theo ba hướng Nam, Bắc, Tây là cửa giả có trụ ốp gạch lồi, lõm vào trong. Trên mỗi cửa giả có một tượng thần tư thế thiền.
Từ ngoài đi vào là sự hiện hữu của tượng bò thần Nandin được tạc bằng đá nằm bên tay trái, đầu hướng vào trong tháp. Tương truyền, đây là vật cưỡi của thần Siva và vua Po Klong Garai. Chính giữa tháp là tượng thờ bán thân vua Po Klong Garai. Bên dưới tượng bán thân vua Po Klong Garai là một Yoni cạnh dài 1m47, cạnh ngang 0m94, trên Yoni là một Linga tròn, phía trên trụ là Linga.
Từ tháp Chính nhìn thẳng về hướng Đông là khoảng sân rộng hình chữ nhật (khoảng không gian theo nhận định của các nhà nghiên cứu là nhà Dài dùng làm nơi để đồ trong quá trình làm lễ của các chức sắc) và hạng mục tháp Cổng.
Quan sát tổng thể thỉ hạng mục tháp Cổng này có hình dạng và cấu trúc như ngôi tháp Chính. Tuy nhiên, vì chức năng dùng để làm nơi ra vào (cửa Đông và cửa Tây thông nhau) nên được trang trí đơn giản và không có nhiều hoa văn, phù điêu.
Phía trước tháp Cổng là một khoảng sân rộng lớn với con đường lên xuống bằng gạch được xây theo một trục duy nhất. Đó là hướng Đông. Thế nhưng, theo thời gian, con đường này đã xuống cấp trầm trọng nên không còn được sử dụng. Để thay thế cho điều này, năm 2000 ban quản lý đã xây dựng một hạng mục tháp mới nằm về phía Nam ngôi tháp Chính với cấu trúc hình lá Nhĩ phình ra to tướng, đứng trên hai cột không chịu lực cân xứng.
Bên trong cụm tháp Po Klong Garai có một hạng mục nằm bên phải ngôi tháp Chính nổi bật với mái tháp giống mái nhà Rông ở Tây Nguyên hay mái nhà hình thuyền như mặt trên trống đồng. Hạng mục này chính là tháp Lửa, hay còn gọi là tháp Hỏa (theo quan niệm của người Chăm chính là thứ xua đuổi tà ma, sưởi ấm đồng thời là hiện hữu sức mạnh vô biên của thần Siva).
Chức năng của tháp này là để các tu sĩ Bàlamôn, các thầy cúng bày các vật tế lễ và giữ ngọn lửa tế nên người Chăm gọi là Tháp Lửa. Về cấu trúc thì tháp có 3 cửa thông nhau 3 hướng Đông, Bắc và Nam, riêng phía Nam là cửa sổ. Cũng như tháp Cổng, tháp Lửa được xây dựng khá đơn giản, các mặt tháp đa phần không có nhiều phù điêu và hoa văn.
Hiện hữu trong không gian của cụm đền tháp còn có một điện thờ nhỏ nằm ở phía sau tháp chín. Đây chính là nơi thờ hoàng hậu Bia Kol, chánh thất của vua Rồng Po Klong Garai. Đặc biệt, kế bên điện thờ chính là hình ảnh cây mẹ với thân hình uống công đầy uyển chuyển. Tương truyền, đây chính là nơi mà vua Po Klong Garai thời niên thiếu (đi buôn trầu) thường lên để nghỉ ngơi.
Giá vé tham quan tháp Po Klong Garai Ninh Thuận
- địa chỉ: đường Bác Ái, phường Đô Vinh, TP. Phan Rang – Tháp Chàm, Ninh Thuận
- thời gian: từ 7h30 – 17h00 hàng ngày
- giá vé: 30.000 vnđ/người lớn và 10.000 vnđ/trẻ em
- dịch vụ xe điện: 10.000 vnđ/vé/lượt
Trên đây là thông tin tham quan Di tích cấp Quốc gia đặc biệt tháp Po Klong Garai Ninh Thuận. Hy vọng với những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu hơn về một công trình kiến trúc nghệ thuật tháp nổi tiếng bậc nhất Việt Nam được xây dựng bởi người Chăm xưa. Chúc bạn có chuyến tham quan và trải nghiệm vui vẻ bên người thân và bạn bè.
